PZU Życie – rynek ubezpieczeń na życie w Polsce

W ramach Grupy PZU działalnością na polskim rynku ubezpieczeń na życie zajmuje się PZU Życie SA. Zakład oferuje szeroki zakres ubezpieczeniowych produktów na życie, w tym grupowe i indywidualne ubezpieczenia ochronne, ubezpieczenia inwestycyjne oraz produkty emerytalne.

Sytuacja na rynku

W 2015 roku PZU Życie pozostał zdecydowanym liderem w segmencie składki płaconej regularnie. W 2015 roku pozyskał 43,9% tego rodzaju składek spośród wszystkich firm ubezpieczeniowych działających na rynku polskim.

Rynek ubezpieczeń na życie w Polsce liczony składką przypisaną brutto wyniósł w 2015 roku 27,5 mld zł, co oznacza, że w okresie ostatnich 5 lat średniorocznie spadał o 3,6%. Zebrana w 2015 roku składka była jednocześnie niższa niż w analogicznym okresie poprzedniego roku o 4,0%, co oznacza kontynuację spadku po serii wzrostów zakończonych w 2012 roku.

Składka przypisana brutto zakładów ubezpieczeń na życie w Polsce (w mln zł)

Źródło: KNF (www.knf.gov.pl). Biuletyn Kwartalny. Rynek ubezpieczeń 4/2015, Rynek ubezpieczeń 4/2014, Rynek ubezpieczeń 4/2013, Rynek ubezpieczeń 4/2012, Rynek ubezpieczeń 4/2011.

Należy zwrócić uwagę, iż spadek składki w ujęciu rok do roku dotyczył wyłącznie składki jednorazowej (spadek o 9,5% r/r), głównie w kanale bancassurance. Dynamika dla analogicznego okresu w 2014 roku również była ujemna i wyniosła -20,0%.

Rynek ubezpieczeń na życie - składka przypisana brutto (w mln zł)

Przyczyn niższego przypisu składki jednorazowej w ostatnich latach należy upatrywać w aktualnej sytuacji na rynku kapitałowym oraz zmian w otoczeniu prawnym. Rekordowo niskie stopy procentowe mają wpływ na niższą rentowność polisolokat, prowadząc tym samym do zwiększonego zainteresowania innymi produktami inwestycyjnymi tj. funduszami inwestycyjnymi oferowanymi przez TFI lub ubezpieczeniowymi produktami z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym tzw. unit-linked. Dodatkowo z dniem 1 stycznia 2015 roku wprowadzono podatek od krótkoterminowych produktów na życie i dożycie o stałej stopie zwrotu lub zwrocie opartym o indeksy, co wpłynęło na mniejsze zainteresowanie klientów tego typu produktami.

Jednocześnie udział kanału bancassurance w składce przypisanej brutto zakładów ubezpieczeń na życie zmniejsza się z roku na rok począwszy od 2013 roku. W 2015 roku wyniósł 39,2%² i zmniejszył się w porównaniu do analogicznego okresu 2014 roku o 1,6 p.p.

Efektem zachodzących na rynku zmian jest wzrost znaczenia składki regularnej, która stanowi przewagę konkurencyjną PZU Życie na rynku. W 2015 składka tego typu była wyższa o 0,1% w porównaniu do tego samego okresu w 2014 roku.

Na rynku ubezpieczeń na życie zauważalna jest także stopniowo rosnąca atrakcyjność pracowniczych programów emerytalnych (PPE). Podobnie jak w latach poprzednich programy w formie ubezpieczeniowej były najczęściej realizowaną formą PPE. W 2015 roku stanowiły 65,4%³ wszystkich Pracowniczych Programów Emerytalnych. Wartość aktywów zgromadzonych w pracowniczych programach emerytalnych (niezależnie od formy) na koniec 2015 roku wyniosła 10,6 mld zł i wzrosła o 3,5% w stosunku do 2014 roku. Na koniec 2015 roku, PPE objętych było blisko 2,4% polskich pracowników.

Łączny wynik techniczny uzyskany przez zakłady ubezpieczeń w 2015 roku był niższy o 438,7 mln zł (13,4%) niż w analogicznym okresie 2014 roku i wyniósł 2 840,8 mln zł. Słabszy wynik to efekt niższej rentowności we wszystkich grupach, w szczególności ubezpieczeń na życie powiązanych z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym (Grupa III) – spadek wyniku technicznego o 361,6 mln zł (-146,0%; efekt zmian regulacyjnych obniżających opłaty pobierane przez zakłady ubezpieczeń).

W tym samym okresie zakłady ubezpieczeń na życie wypracowały wynik netto na poziomie 3 065,3 mln zł, co stanowiło wzrost r/r o 3,5% (102,3 mln zł). 

Wartość lokat zakładów ubezpieczeń na życie na koniec 2015 roku wyniosła 40,1 mld zł, co oznacza spadek o 7,0% w porównaniu do końca 2014 roku. Natomiast wysoka (i wyższa od poziomu wypłaconych świadczeń) składka przyczyniła się do zwiększenia aktywów netto ubezpieczeń na życie, gdy ryzyko lokaty (inwestycyjne) ponosi ubezpieczający (wzrost o 2,8% do poziomu 55,6 mld zł).

2 Dane PIU(www.piu.org.pl), Rynek bancassurance po IV kwartale 2015 roku

3 Pracownicze Programy Emerytalne w 2015 roku, Komisja Nadzoru Finansowego, czerwiec 2016 

Rynek ubezpieczeń na życie - składka przypisana brutto vs wynik techniczny (w mln zł)

Działalność PZU Życie

W ramach Grupy PZU działalnością na polskim rynku ubezpieczeń na życie zajmuje się PZU Życie SA (PZU Życie). Zakład oferuje szeroki zakres ubezpieczeniowych produktów na życie, a w tym: grupowe i indywidualne ubezpieczenia ochronne, ubezpieczenia inwestycyjne oraz produkty emerytalne. W 2015 roku PZU Życie pozostał zdecydowanym liderem w segmencie składki płaconej regularnie. 

Zakłady ubezpieczeń na życie - udział w regularnej składce przypisanej brutto w 2015 roku (w %)

Grupy kapitałowe:Talanx - Warta, Europa, Open Life; VIG - Compensa Życie, Polisa Życie, Skandia Życie, Benefia (30.09.2014 połączone z Compensa Życie); Aviva - Aviva TUnŻ, BZ WBK-Aviva TUnŻ/
Źródło: KNF Biuletyn Kwartalny. Rynek ubezpieczeń 4/2015

Wynik techniczny PZU Życie stanowił większość wyniku uzyskiwanego przez wszystkie towarzystwa ubezpieczeń na życie. Świadczy to o wysokiej rentowności oferowanych produktów. Marża wyniku technicznego PZU Życie (22,1%) na składce przypisanej blisko czterokrotnie przekraczała marżę uzyskiwaną łącznie przez resztę towarzystw oferujących ubezpieczenia na życie.

W 2015 roku oferta produktowa PZU Życie została, oprócz dostosowywania do nowych regulacji prawnych, poszerzona o innowacyjne rozwiązania mające na celu jej uatrakcyjnienie. Wśród zmian w ofercie produktów PZU Życie w 2015 roku warto wyróżnić:

• wdrożenie nowego ubezpieczenia ze składką regularną „PZU Cel na Przyszłość”. Produkt jest kierowany do klientów, którzy mają wyznaczony bądź chcą sobie ustalić cel inwestycyjny w dłuższym horyzoncie, w czasie którego chcieliby zgromadzić określone fundusze. Celem inwestycyjnym może być dofinansowanie przyszłej emerytury, budowa domu, edukacja dzieci, wcześniejsza spłata kredytu hipotecznego, itp.;
• wprowadzenie nowej wersji dodatkowego ubezpieczenia z Kartą apteczną w ubezpieczeniach ochronnych grupowych oraz indywidualnie kontynuowanych. Zmiana produktu ma związek z rozszerzeniem dotychczasowego modelu bezgotówkowego o gotówkową formę realizacji Karty aptecznej, co umożliwia realizację świadczeń we wszystkich aptekach;
• wprowadzenie zmodyfikowanego grupowego ubezpieczenie na życie Pogodna Przyszłość. Jest to nowa odsłona oferty PZU Życie dla klientów zainteresowanych pracowniczymi programami emerytalnymi (PPE). Modyfikacja polega przede wszystkim na zmianie platformy inwestycyjnej; dotychczasowe fundusze własne PZU Życie z wyceną tygodniową zostały zastąpione funduszami z oferty TFI PZU wycenianymi dziennie. W programie indywidualnym dostępnych jest 6 funduszy o szerokim spektrum inwestycyjnym, natomiast w programie rekomendowanym dostępne są 4 fundusze.

Ponadto, w ofercie produktów zdrowotnych dokonano szeregu zmian, w tym wprowadzających nowe rozwiązania technologiczne, z których można wyróżnić:

• rozszerzenie oferty o ubezpieczenie dodatkowe „Cztery Pory Roku” w ubezpieczeniach indywidualnie kontynuowanych. W ramach ubezpieczenia gwarantowane jest dofinansowanie zakupu leków doraźnych i antybiotyków. Z produktu można korzystać na terenie całego kraju, w każdej aptece, wystarczy posiadać receptę. W około 1/3 aptek w Polsce dofinansowanie następuje w formie bezgotówkowej;
• wdrożenie ubezpieczenia dodatkowego „Z miłości do zdrowia”, w ramach którego koordynowana jest ścieżka leczenia osób powracających do zdrowia po zawale, udarze lub walczących z nowotworem. Zakres produktu, oprócz konsultacji medycznych, rehabilitacji i diagnostyki, obejmuje wsparcie psychologiczne oraz indywidualnego opiekuna, który poprowadzi ubezpieczonego w procesie leczenia. Dużym atutem produktu są także badania profilaktyczne, którym poddawany będzie każdy ubezpieczony w trakcie trwania umowy ubezpieczenia;
• telemedycynę (wprowadzoną jako pilot w 2016 roku) – zdalną opiekę kardiologiczną umożliwiającą samodzielne wykonanie w warunkach domowych badania EKG a następnie skonsultowanie wyników badania z lekarzem. Usługa jest świadczona całodobowo;
• rozszerzenie sieci placówek medycznych dostępnych dla klientów ubezpieczeń zdrowotnych do 1 580 w 500 miastach.

Oprócz tego przeprowadzono 10 subskrypcji cieszącego się dużym zainteresowaniem klientów ubezpieczenia strukturyzowanego Świat Zysków. W ramach poszczególnych subskrypcji oferowano zróżnicowane strategie inwestycyjne, dostosowujące się do zmiennych warunków rynkowych. Wśród zamkniętych subskrypcji, część zakończyła się, obok wypłaty gwarantowanego kapitału, wypłatą zysku (najwyższy zysk został wypłacony klientom 25 subskrypcji i wyniósł 33,33%).

W kanale bankowym w 2015 roku kontynuowana była współpraca z dotychczasowymi dystrybutorami. Sukcesem była wysoka sprzedaż produktu typu unit-linked ze składką jednorazową - Wielowalutowego Programu Inwestycyjnego - oferowanego za pośrednictwem Banku Millennium SA – utrzymująca się w szczególności w I półroczu zeszłego roku.

W 2015 roku PZU Życie zgromadził według Polskich Standardów Rachunkowości składkę przypisaną brutto w wysokości 8 064,0 mln zł, czyli o 1,4% niższą niż w poprzednim roku. Główną część składki spółki stanowiły ubezpieczenia opłacane regularnie. Przedstawiały one 89,9% wartości przypisanej składki brutto (wobec 86,3% w poprzednim roku). Obejmowały one przede wszystkim przypis z tytułu ubezpieczeń grupowych i indywidualnie kontynuowanych, z których korzystało około 12 mln Polaków.

W 2015 roku w PZU Życie koszt odszkodowań i świadczeń wyniósł 6 294,8 mln zł, czyli był o 3,6% niższy niż w poprzednim roku.

W 2015 roku PZU Życie wypracował zysk netto według Polskich Standardów Rachunkowości w wysokości 1 677,1 mln zł.

Składka przypisana brutto PZU Życie (w mln zł)

Czynniki, w tym zagrożenia i ryzyka, które będą miały wpływ na działalność sektora ubezpieczeń na życie w 2016 roku

Na sytuację na rynku ubezpieczeń na życie w 2016 roku wpływ będą mieć przede wszystkim:

• niski poziom stóp procentowych, co w dłuższym okresie wpływa na niższą dochodowość lokat inwestowanych z otrzymanych składek;
• spadek zainteresowania produktami inwestycyjnymi – odpływ kapitału do alternatywnych form oszczędzania względem polis ubezpieczeniowych;
• trudna do przewidzenia koniunktura na rynkach kapitałowych, która decyduje o atrakcyjności produktów z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym;
• wytyczne w zakresie dystrybucji ubezpieczeń wydane przez organ nadzoru oraz zapisane w UoU, które wpływają zarówno na konstrukcję produktów jak i cały sektor pośrednictwa ubezpieczeniowego;
• wyroki UOKiK w zakresie produktów z UFK;
• wprowadzenie wymogów Wypłacalność II (Solvency od stycznia 2016 roku, które opierają się na ocenie ryzyka może wpłynąć na zmianę modelu funkcjonowania wybranych obszarów zakładów ubezpieczeń na rynku (np. polityka taryfowa).